BM Genel Kurulunda Sıfır Atık Günü Etkinliği

Üst düzey BM yetkilileri ile üye ülkelerin temsilcilerinin yer aldığı özel etkinlikte BM Sıfır Atık Yüksek Düzeyli Şahsiyetler Danışma Kurulu Başkanı Emine Erdoğan’a, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ve Sıfır Atık Vakfı Başkanı Samed Ağırbaş eşlik etti. Malcolm X’in kızı İlyasa Şahbaz’ın da iştirak ettiği etkinliğe moda sektöründen öncü isimler de konuk oldu.

ÖZEL PROJEKSİYON GÖSTERİMİ

Katılımcılar, Genel Kurul Salonu’nun ön duvarının tümünü kapsayan görsel haritalamayla sıfır atık çalışmaları konusunda bilgilendirildi. Salonun duvarlarına yansıtılan görsel haritalama yöntemiyle, moda ve tekstil atıklarına ilişkin verilerin yer aldığı projeksiyon (mapping) gösterisi yapıldı. “Atık kirliliğini önleyin” sloganıyla başlayan gösteride katılımcılara küresel atıkların 2050 yılında 3,8 milyar tona ulaşacağı, sadece plastik atıkların 400 bin ton olduğu, moda ve tekstil endüstrisinin her saniye bir kamyon kıyafet atığı oluşturduğu ve döngüsel modaya geçişin 2030’a kadar 700 milyar dolar tasarruf sağlayabileceği anlatıldı.

GUTERRES’E TEŞEKKÜR

Etkinliğin ana konuşmasını, BM Sıfır Atık Yüksek Düzeyli Şahsiyetler Danışma Kurulu Başkanı Emine Erdoğan yaptı. Uluslararası Sıfır Atık Günü’nün 3. kez kutlandığını anımsatan Emine Erdoğan, “Sıfır Atık Hareketi tüm dünyada her yıl katlanarak büyüyor, daha çok insana ulaşıyor. Ne mutlu bize ki, küresel bir farkındalık halkası oluşuyor.” diye konuştu. Emine Erdoğan, Sıfır Atık Hareketi’ne verdiği güçlü destek için Genel Sekreter Guterres’e teşekkürlerini iletti.

“SÜRDÜRÜLEBİLİR MODAYI HAYATA GEÇİRMEK HEPİMİZ İÇİN ZORUNLULUK”

Emine Erdoğan, moda ve tekstil sektörünün kitlelerin beğenilerini ve davranışlarını yönlendiren çok etkili bir güç olduğuna dikkati çekerek, “Malumunuz, moda ve tekstil sektörünün çevre kirliliğinde çok yüksek bir payı var. O nedenle, biz de bu yılki kutlamalar için ‘Moda ve Tekstilde Sıfır Atığa Doğru’ temasını seçtik. Bunun sebebi, kullan-at merkezli bir anlayışın ne yazık ki sektörün ana karakteri haline gelmesidir. ‘Yavaş ve sürdürülebilir modayı’ hayata geçirmek artık hepimiz için bir zorunluluktur.” vurgusunu yaptı. Bunun esasen yeni bir keşif olmadığını ve yakın bir geçmişe kadar zaten hakim olan anlayış olduğunu ifade eden Emine Erdoğan, eskiden yaşam döngüsü uzun ve nitelikli ürünler üretildiğini, tasarımcıların yılda en fazla 2 koleksiyon çıkardığını, bugün bu sayının bazen 6’yı bile bulduğunu söyledi.

“HER BİR PARÇA KIYAFETE DOĞAL KAYNAK İSRAFI”

Emine Erdoğan, reklamların da karşı konulması zor bir tüketim psikolojisi oluşturduğunu, insanların hızlı moda trendlerini yakalamak için kazanılması imkansız bir yarışa girdiğini kaydetti. Hiçbir fiziksel eskimeye uğramamış kıyafetlerin zihinlerde bir anda eskidiğini ve atığa dönüştüğünü belirten Emine Erdoğan, “Metropollerde esen moda rüzgarlarının iklim değişikliğine bağlı olarak her gün daha yıkıcı hale gelen fırtınalardan çok da farklı olmadığını söylesek, inanın yanlış olmaz. Çünkü, hiçbir kıyafet yalnızca kumaştan, renkten ve tasarımdan ibaret değildir. Her bir parça kıyafete doğal kaynak israfı, çevre kirliliği ve artan iklim değişikliği etkileri de eşlik ediyor. Bu ağır fatura, tüm insanlığa kesiliyor” ifadelerini kullandı.

“YENİ SÖYLEMLERE, ANLATILARA VE YENİ BİR UYANIŞA İHTİYACIMIZ VAR”

Emine Erdoğan, her 1 saniyede 1 kamyon dolusu kıyafetin ya yakıldığı ya da dünyanın dört bir yanındaki atık depolama sahalarına gönderildiği bilgisini verdi. “Ve maalesef, bizim üzerimizden bir çırpıda çıkarıp attığımız kıyafetleri, doğa aynı kolaylıkla üzerinden çıkaramıyor” diyerek bu kıyafetlerin doğa üzerinde etkisine işaret eden Emine Erdoğan, “Gerçekten de artık yeni söylemlere, yeni anlatılara ve yeni bir uyanışa ihtiyacımız var.” vurgusunda bulundu. Ünlü Türk düşünürü Cemil Meriç’in “İnsanlar sevilmek için yaratıldılar. Eşyalar ise kullanılmak için. Dünyadaki kaosun nedeni eşyaların sevilmeleri ve insanların kullanılmasıdır” sözüne atıfta bulunan Emine Erdoğan, bu sözün 21. yüzyıl insanının ikilemini çok doğru bir şekilde açıkladığını söyledi.

“ATIK KİRLİLİĞİNİ YENELİM”

Bu çerçevede “mutluluk ile tüketim arasında kurulmuş hatalı anlam ilişkisine” bir son verilmesi gerektiğinin altını çizen Emine Erdoğan, bugün doğanın, ekosistemin, biyolojik çeşitliliğin, doğal kaynakların başına gelenlerin tüketim kültürünün bir sonucu olduğunu vurgulayarak, “Buradan hareketle, BM’yle birlikte ‘atık kirliliğini yenelim’ çağrısı yapıyoruz” dedi. BM binasında “Yeterince Var” sloganıyla bir sergi de düzenlendiğini anımsatan Emine Erdoğan, çöpe atılan eşyaların yüzde 60’ının kullanılabilir durumda olduğuna dikkati çekti. Emine Erdoğan, ileri dönüşümle kaynakları geri kazanmanın çok kolay olduğunun, tek yapılması gerekenin “tamir ettirmek, dönüştürmek ve yeniden kullanmak” olduğunun altını çizdi.

MODACILARA ÇAĞRI: GELİN BUGÜN, HEPİMİZ İÇİN BİR MİLAT OLSUN

Eskiden eşyaların kullanım sürelerinin nesillere yayıldığını, küçük tadilatlarla bir kıyafete yepyeni bir ruh katmanın olağan olduğunu kaydeden Emine Erdoğan, “Kısacası sıfır atık yaşam tarzı normal olandı! Bizim yapmamız gereken, yakın bir zamana kadar gündelik hayatımızı şekillendiren bu değerleri ayağa kaldırmaktır! Buradan, modacılara bir çağrıda bulunmak istiyorum. Sizler, tasarımlarınızla bir duruşu, bir kimliği inşa ediyorsunuz. Trendleri, beğenileri belirleyen sizlersiniz. Gelin bugün, hepimiz için bir milat olsun! Hayatımızda yapacağımız küçük değişikliklerin, dünyayı değiştirebilecek, büyük gücünden bahsedelim” ifadelerini kullandı.

Emine Erdoğan, sadece giysilerin kullanım ömrünü iki katına çıkararak sera gazı emisyonlarının yüzde 44 azaltılabileceğini belirterek, tekstildeki geleneksel hafızayı canlandırma, doğal ve uzun ömürlü olanı yeniden popüler yapma ve sorumlu tüketiciler olmayı akım yapma çağrısında bulundu. Emine Erdoğan, “Nasıl Türkiye sıfır atık konusunda lider ülke olduysa, Türk modacıların da bu alanda yeni bir sayfa açacağına, öncü isimler olacağına inanıyorum” dedi.

“SORUNDA PAYI OLMAYAN ÜLKELER KRİZİN BEDELİNİ HERKESTEN FAZLA ÖDÜYOR”

Türkiye’nin dünyaya vicdan penceresinden bakan bir ülke olduğuna ve insanlığın aynı gök kubbenin altında büyük bir aile olduğuna yürekten inandığını belirten Emine Erdoğan, sözlerini şu şekilde sürdürdü:

Birbirimize olduğu kadar, ortak evimiz dünyaya karşı da sorumluluklarımız var. Ne yazık ki, iklim krizinden her ülke aynı oranda etkilenmiyor. Sorunda payı olmayan ülkelerin krizin bedelini herkesten fazla ödediğini görüyoruz. Öyle ki, hepimizin kültürüne, doğal güzelliklerine hayran olduğu, yeryüzünün ziyneti, bazı ülkeler topyekun yok olmakla karşı karşıya.

“DÜNYA, BEŞTEN BÜYÜKTÜR VE DAHA ADİL BİR DÜNYA MÜMKÜNDÜR”

Emine Erdoğan, diğer meselelerde olduğu gibi iklim ve çevre sorununda da adil dağılım ilkesine dayalı, hakkaniyetli bir sisteme ihtiyaç olduğunun altını çizerek, sürdürülebilir bir geleceğe tüm ülkelerin eşit ve etkin katılım gösterdiği, “kimseyi geride bırakmayan” müzakere süreçleriyle ulaşabileceğini ifade etti. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın her fırsatta dile getirdiği BM reform önerisinin iklim değişikliğiyle mücadele kapsamında ayrı bir önem kazandığına dikkati çeken Emine Erdoğan, “Ben de bu kürsüden bir kez daha, bu çağrıyı yinelemek istiyorum: Dünya, beşten büyüktür ve daha adil bir dünya mümkündür! Nasıl ki, dünya ortak evimiz ise, bu evi, içine düştüğü yangından kurtarmak da, ortak mücadelemiz olmalıdır ” mesajını verdi.

SIFIR ATIK İLE EKONOMİYE 256 MİLYAR TL KATKI

2017’de büyük bir heyecanla başlatılan Sıfır Atık Projesi’nin bu yaklaşımın bir ürünü olduğuna işaret eden Emine Erdoğan, Sıfır Atık Hareketiyle 7 yılda önemli kazanımlar elde edildiğini, 74 milyon tonu aşan atığı dönüştürerek, ekonomiye 256 milyar lira kazandırıldığını bildirdi. Emine Erdoğan, Sıfır Atık projesi sayesinde kesilmesinin önüne geçilen 552 milyon ağaç, önlenen 150 milyon ton sera gazı emisyonu ve tasarruf edilen 1,7 trilyon metreküp suya da değinerek, 23 milyon kişiye sıfır atık eğitimi vererek büyük bir farkındalık oluşturulduğu bilgisini de verdi. Emine Erdoğan, Türkiye’nin tekstil sektöründe de önemli bir aktör olduğuna dikkati çekerek sözlerini şu şekilde sürdürdü: Sürdürülebilirlik vizyonumuz doğrultusunda, tekstil atıklarının geri dönüşümü ve yeniden kullanımı konusunda da önemli çalışmalarımız var. Üretim süreçlerinin, çevreye olan etkilerinin en aza indirilmesi; suya, havaya, toprağa zarar verilmemesi yönünde adımlar atıyoruz. Atık yönetiminde, yenilikçi bir yaklaşımla geri dönüştürülmüş malzemeden yeni iplik ve kumaş türleri üretiyoruz. Tekstil atıkları toplama noktalarındaki kullanılabilir tekstil ürünlerini, ihtiyaç sahiplerine ulaştırarak, sosyal fayda sağlıyoruz.

“BM SIFIR ATIK DANIŞMA KURULU BAŞKANI SIFATIMLA SESLENİYORUM”

“Bugün, bu kürsüden sizlere, BM Sıfır Atık Danışma Kurulu Başkanı sıfatımla da sesleniyorum” diyen Emine Erdoğan, kurulun akademiden, iş dünyasından, sivil toplumdan ve uluslararası kuruluşlardan yetkin 13 kişiden oluştuğunu anımsattı. Emine Erdoğan, “Bugün bu başarıyı mümkün kılan, başta Sayın Guterres olmak üzere, tüm değerli ekip arkadaşlarım, güçlü bir alkışı hak ediyor” dedi ve kendilerini kürsüden alkışladı.
BM Sıfır Atık Danışma Kurulu’nun Sıfır Atık alanında kurulduğu günden bu yana kıymetli çalışmalar gerçekleştirdiğini, farklı ülkelerden gelen, “iyi uygulama” başvurularının içinden en iyi örnekleri derlediklerini belirten Emine Erdoğan, geçen sene atık önleme, gıda atığını dönüştürme, döngüsel ekonomi ve farkındalığı artırma temalarında 16 başarılı sıfır atık girişimini öne çıkardıkları bilgisini verdi.

“HERKESİ, ATIKSIZ BİR DÜNYA HAYALİMİZE ORTAK OLMAYA DAVET EDİYORUM”

Türkiye’nin elinden gelenin en güzelini dünyanın harcına katmaya, fikir üretmeye ve çözüm bulmaya devam edeceğinin altını çizen Emine Erdoğan, “Bu vesile ile, yediden yetmişe herkesi, atıksız bir dünya hayalimize ortak olmaya davet ediyorum.” çağrısında bulundu. Emine Erdoğan, “Unutmayalım ki, okyanusun sırrı, damlada gizlidir! Yeter ki inanalım! Yeter ki yan yana duralım; gelecek nesillere, insanlığın en büyük başarı hikayesini, miras bırakalım” diye konuştu. Tüm İslam aleminin yaklaşan Ramazan Bayramı’nı tebrik eden Emine Erdoğan, “Herkes için, müreffeh, herkes için adil, herkes için, yaşanabilir bir dünya diliyorum!” diyerek sözlerine son verdi.

GUTERRES: ‘ÖLDÜRÜRCESİNE GİYİNMEK’ GEZEGENİ ÖLDÜREBİLİR

Katılımcılara hitap eden BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, atık krizinin üretim ve tüketimin kalbinde yer aldığına dikkati çekerek, “Atık kriziyle mücadele yerel, ulusal ve küresel olmak üzere her aşamada faaliyet gerektiriyor” dedi. Guterres, bu yılın “Uluslararası Sıfır Atık Günü” ana temasının moda ve tekstildeki atıklar olduğunu belirterek, “Eğer harekete geçmeyi hızlandırmazsak ‘öldürürcesine giyinmek’ gezegeni öldürebilir” uyarısında bulundu.

“MODA, ZEHİRLİ BUZ DAĞININ YALNIZCA GÖRÜNEN KISMI”

Giysilerin yenilik, hız ve tek kullanımlığı önceliklendiren iş modellerinin etkisiyle şaşırtıcı hızla üretilip çöpe atıldığına işaret eden Guterres, “Moda, zehirli bir buz dağının yalnızca görünen kısmı. Atık sorunu her sektörde mevcut. Her yıl insanlık, 2 milyar tondan fazla çöp üretiyor. Bu çöpler, nakliye konteynerlerine yerleştirilip uç uca dizilse Ay’a kadar uzanıp geri dönecek kadar yer kaplar” diye konuştu.

Guterres, her zaman olduğu gibi en yüksek bedeli yoksul ülkelerin ödediğini belirterek, dünya genelinde 1 milyardan fazla insanın atık yönetiminin olmadığını ve hastalıkların hızla yayıldığı gecekondu bölgelerinde ve düzensiz kentsel yerleşimlerde yaşadıklarını ifade etti.

“DEĞİŞİM, BELİRLİ SEKTÖRLERLE SINIRLI KALMAMALI, HER ALANDA GERÇEKLEŞMELİ”

Guterres, sonuç olarak geri dönüştürülebilecek malzemelerin yakıldığını ya da çöplüklere gönderildiğini dile getirerek, “Farklı bir yaklaşıma ihtiyacımız var, sürdürülebilir üretim ve tüketim taahhüdünü içeren sürdürülebilir kalkınma amaçlarını gerçekleştirecek bir yaklaşım” dedi. Diğer taraftan umut verici gelişmelere dikkati çeken Guterres, değişimin mümkün olduğunu vurguladı.

Guterres, örneğin moda sektöründe tasarımcıların geri dönüştürülmüş malzemelerle çalışmaya başladıklarını, tüketicilerin de giderek daha fazla sürdürülebilir ürünler talep ettiklerini ve bu bağlamda birçok ülkede olumlu adımlar atıldığını söyledi.

“Ancak daha fazlasına ihtiyacımız var. Değişim, yalnızca belirli sektörlerle sınırlı kalmamalı, her alanda gerçekleşmeli” diyen Guterres, sıfır atık konusunda farkındalığı artırmak ve sürdürülebilir kalkınma amaçlarına ulaşmaya katkıda bulunmak için yoğun çalışmalar yürüten BM Sıfır Atık Yüksek Düzeyli Şahsiyetler Danışma Kurulu Başkanı Emine Erdoğan ve Sıfır Atık Danışma Kurulu üyelerinin çabalarını takdirle karşıladığını dile getirdi.

“DAHA SÜRDÜRÜLEBİLİR BİR DÜNYA İNŞA ETME KONUSUNDA KARARLI OLALIM”

Guterres, “Atıkla mücadele, hepimizin sorumluluğunda. Hükümetler, sürdürülebilirliği ve sıfır atık girişimlerini teşvik eden politikalar, düzenlemeler ve sübvansiyonlarla harekete geçmeli. İş dünyası, sürdürülebilir uygulamaları benimsemeye teşvik edilmeli ve yalnızca varlıklı kesimler için değil herkesin uzun ömürlü ürünlere erişimini sağlayacak adımlar atılmalı” ifadelerini kullandı. Herkesin üzerine düşeni yapması gerektiğinin altını çizen Guterres, “Daha sağlıklı ve daha sürdürülebilir bir dünya inşa etme konusunda kararlı olalım” dedi.

PANEL DÜZENLENDİ

BM Genel Kurul Salonu’ndaki hitapların ardından UNEP New York Direktörü Jamil Ahmad’ın moderatörlüğünde “Yenilikçi ürün tasarımını teşvik eden ve tüketicilere ilham veren elverişli ortamın yaratılması” konulu panel düzenlendi. Panele Algramo firmasının kurucusu, Üst Yöneticisi (CEO) ve BM Sıfır Atık Yüksek Düzeyli Şahsiyetler Danışma Kurulu Başkan Yardımcısı Jose Manuel Moller, BM Sıfır Atık Yüksek Düzeyli Şahsiyetler Danışma Kurulu üyelerinden CityNet Asia Pacific Genel Sekreteri Vijay Jagannathan, EauGlobe Kurucusu ve eski Fas Çevre Bakanı Hakima El Haite ile Uluslararası Katı Atık Birliği (ISWA) Başkanı Carlos Silva Filho katıldı.

Panelde çeşitli ülkelerin New York’ta mukim BM daimi temsilcileri de konuşma yaptı.